Cây Mã đề và những điều kỳ diệu mà bạn không nên bỏ qua!

Mục lục [ Ẩn ]

Cây mã đề được biết đến như một cây cỏ dại, phân bố ở khắp nơi trên thế giới. Tuy nhiên, mã đề lại là vị thuốc được sử dụng trong y học cổ truyền hàng nghìn thế kỷ. Vậy mã đề có những tác dụng gì? Sử dụng mã đề thế nào để đạt hiệu quả? Cùng tham khảo bài viết này nhé!

Cây Mã đề - Dược liệu quý tốt cho sức khỏe

1. Cây Mã đề là cây gì?

Từ xa xưa, có một loài cây mọc dại tập trung ở nơi có vết chân ngựa kéo xe nên người ta gọi đó là cây mã đề.

Mã đề là cây thuốc vốn rất thân thuộc được nhân dân ta dùng nhiều nhằm mục đích lợi tiểu. Tuy nhiên, mã đề còn điều trị được nhiều loại bệnh khác, đặc biệt là sỏi thận. Để hiểu rõ hơn về cây mã đề, cùng đi tìm hiểu đặc điểm của cây nhé.

1.1. Đặc điểm cây thuốc

Mã đề hay còn được gọi là bông mã đề, xa tiền thảo, rau mã đề là cây sống lâu năm. Ở nước ta, Mã đề gồm 2 loại:

Mã đề lớn (Plantago major): chủ yếu dùng làm rau
Mã đề á hay xa tiền thảo (Plantago asiatica): chủ yếu dùng làm thuốc

Xa tiền thảo có tác dụng điều trị tốt hơn mã đề lớn, do đó ta cùng đi nghiên cứu về dược liệu này nhé.

>> Xem thêm: Nha đam – Tiên dược vàng “nhỏ mà có võ”

1.2. Dược liệu

Cây mã đề thân ngắn, cao khoảng 10 - 15cm có các lá mọc thành cụm ở gốc. Cuống lá dài, phiến hình thìa hoặc hình trứng, có gân dọc theo sống lá.

Cây ra hoa tạo thành bông mã đề mọc thẳng đứng lên trời và thường có màu xanh, dài khoảng 20 - 30cm. Đây chính là đặc điểm nổi bật để nhận biết cây mã đề. Quả mã đề dạng hộp, hạt rất nhỏ có màu nâu hoặc tím đen, bóng. Trên hạt có chấm nhỏ màu trắng.

Vì mã đề là cây cỏ, mọc hoang nên nó phân bố ở khắp nơi trên thế giới. Ở Việt Nam, mã đề tập trung ở những nơi ẩm ướt ở Lào Cai, Lai Châu, Lạng Sơn, Cao Bằng…

Theo Đông y, lá mã đề có vị nhạt, tính mát. Hạt mã đề có vị ngọt nhạt, tính hàn. Mã đề quy vào 4 kinh: can, phế, thận, tiểu tràng. Bộ phận được sử dụng là dược liệu là toàn bộ các phần của cây mã đề, lá, hạt. Vì có tính mát và quy vào 4 kinh nên có tác dụng thanh nhiệt, lợi phế, tiêu thũng, thông tiểu tiện như sau:

Tác dụng lợi tiểu: nước sắc mã đề giúp tăng lượng nước tiểu, tăng đào thải ure, acid uric và muối ra khỏi cơ thể.
Tác dụng chữa ho: Mã đề có tác dụng trừ đờm trong 6-7 tiếng.
Tác dụng kháng sinh: Nước sắc mã đề có tác dụng ức chế đối với một số vi trùng ngoài da do đó làm giảm mụn nhọt, sưng tấy.
Chữa bệnh cao huyết áp

Cây Mã đề á thường được sử dụng làm dược liệu

1.3. Thu hái và bào chế

Tùy vào bộ phận dùng mà thời gian thu hái và bào chế khác nhau:

Lá: Thu hoạch từ tháng 4 đến tháng 7
Hạt: Thu hoạch từ tháng 6 đến tháng 8. Người ta cắt những bông mã đề thật già, phơi khô, vò trên sàng rồi sẩy sạch rồi lại tiếp tục phơi khô cho đến khi độ ẩm còn 10%.

Mã đề sau khi thu hoạch và phơi khô được đựng trong các túi nilon và bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh mối mọt.

1.4. Thành phần hóa học

Lá mã đề chứa các Iridoids (aucubin, catalpol,plantarenaloside), polysaccharide (rhamnose, mannose, galactose,...). Hạt mã đề giàu chất nhầy (20 - 30%), dầu béo, protein và tanin.

Ngoài ra, trong mã đề còn chứa nhiều loại acid (cinnamic, fumaric, ascorbic…), alkaloid, các axit amin (alanine, histidine, lysine), các flavonoid (apigenin, baicalein, scutellarein), vitamin C, K và carotenoid.

Tuy nhiên, mã đề được sử dụng nhiều hơn trong Đông y. Vậy vị thuốc mã đề có tính vị ra sao, dùng thế nào? Cùng tìm hiểu kỹ hơn nhé.

1.5. Cách dùng - liều dùng

Mã đề thường được nấu nước, pha trà, sắc uống hoặc kết hợp với các vị thuốc khác tạo thành các bài thuốc trị bệnh.

Liều dùng của mã đề tùy thuộc vào từng loại bệnh và tình trạng bệnh. Tìm hiểu sâu hơn dưới đây nhé.

>> Xem thêm: Top 15 cây thuốc chữa tiểu đường tốt nhất hiện nay

Bài nên xem

Viên uống Dây thìa canh - Dược liệu vàng hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường

2. Các bài thuốc từ cây Mã đề

Mã đề được biết đến với nhiều tác dụng khác nhau, giúp hỗ trợ cải thiện nhiều tình trạng bệnh. Để hiểu hơn về cách sử dụng cây Mã đề cho từng bệnh cụ thể, mời bạn đọc tham khảo tiếp bài viết nhé.

2.1. Bài thuốc hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường

Thành phần: Hạt Mã đề 6g, Sơn dược 15,5g, Sinh địa 15,5g, Phụ tử 15,5g, Sơn thù du 10g, Trạch tả 10g, Quế 10g, Ngưu tất 10g, Mẫu đơn bì 6g.

Làm thành viên 2,5g, mỗi lần uống 4 viên, ngày 2 lần. Hoặc nấu với 800mL nước, đun đến khi còn khoảng 450mL, mỗi lần uống 150mL, ngày 3 lần.

2.2. Bài thuốc hỗ trợ điều trị viêm cầu thận

Trị viêm cầu thận cấp tính

Lấy 50g mã đề phơi khô, 50g đại táo, 20g bạch truật, cam thảo và quế chi sắc thuốc để uống. Nấu 1 lần chia làm 2 thang dùng trong ngày. Mỗi ngày uống 2 lần bệnh sẽ khỏi.

Trị viêm cầu thận mãn tính

Cây mã đề 20g, ý dĩ 16g, thương truật, phục linh, trạch tả mỗi vị 12g, quế chi, hậu phác mỗi vị 6g, xuyên tiêu 4 g. Sắc uống mỗi ngày 1 thang.

2.3. Bài thuốc hỗ trợ chữa viêm đường tiết niệu

Lấy lá mã đề khô, bồ công anh, kim tiền thảo mỗi loại 20g, cỏ nhọ nồi 15g, 10g cam thảo, 15g rễ cỏ tranh sắc uống.

Đây là bài thuốc trị viêm đường tiết niệu đơn giản tại nhà. Bạn chỉ cần uống liên tục mỗi ngày với bài thuốc nà, sau 15 ngày sử dụng cảm giác hốc, khô cổ, đau buốt, tiểu rắt sẽ không còn. Sau 1 tháng sẽ lấy lại thể trạng.

Cây Mã đề giúp hỗ trợ chữa viêm đường tiết niệu

2.4. Bài thuốc hỗ trợ chữa sỏi thận

Bệnh này rất phổ biến tại Việt Nam, phổ biến ở người từ 50 tuổi.. Điều này cho thấy thận cần được chăm sóc nhiều hơn ở tuổi già. Uống nước sắc từ mã đề là một biện pháp tốt để bảo vệ thận của bạn.

2.5. Bài thuốc giúp cai thuốc lá

Lấy một nhúm lá mã đề đã phơi khô cho vào cốc thủy tinh, thêm nước sôi và đậy kín rồi uống. Mùi vị của trà mã đề sẽ giảm vị ngon của thuốc lá, giúp bạn cai thuốc dễ dàng.

2.6. Bài thuốc hỗ trợ trị mụn

Đây là phương pháp trị mụn đông y được nhiều người áp dụng. Lá mã đề giã nát đắp ngoài để trị mụn nhọt, làm mụn nhọt mau vỡ và lành.

2.7. Bài thuốc hỗ trợ trị bệnh tiêu hóa

Mã đề có tác dụng tốt trong điều trị táo bón, kiết lị và tiêu chảy.

Táo bón: Dùng cây mã đề tươi nấu cháo ăn sẽ giúp đi ngoài dễ dàng
Kiết lỵ: Lấy 25g bông mã đề và mướp đắng nấu nước uống
Tiêu chảy: Lá mã đề, nhọ nồi, rau má mỗi loại 30g sắc đến khi đặc thì lấy uống.

2.8. Bài thuốc hỗ trợ chữa bệnh ho

Mã đề 10g, Cam thảo 2g, Cát cánh 2g và 400mL nước. Sắc đến khi còn khoảng 200mL thì dừng lại, chia 3 lần uống trong ngày. Bài thuốc này rất tốt cho bệnh viêm phế quản mạn tính.

2.9. Bài thuốc hỗ trợ trị đau sưng mắt đỏ do can nhiệt

Xa tiền tử, Mật mông hoa, Bạch tật lê, Thảo quyết minh, Long đởm thảo, Khương hoạt, Hoàng cầm, Cúc hoa mỗi loại một lượng bằng nhau rồi tán thành bột mịn.

Ngày uống 3 lần, mỗi lần 10g bột hòa với nước cơm.

Cây Mã đề giúp hỗ trợ chữa đau sưng mắt đỏ do can nhiệt

3. Cách sử dụng cây Mã đề đơn giản

Cây Mã đề là thảo dược lành tính nên có thể sử dụng như nước hàng ngày. Bạn có thể dùng như nước uống hoặc nấu thành các món ăn.

3.1. Nước uống cây mã đề

Bạn có thể sắc, hãm hoặc cô đặc mã đề để uống hàng ngày.

Cô đặc: Dùng 20-40g mã đề đun với 1,5 lít nước đến khi còn khoảng 500mL thì dừng lại. Dùng ngày 2 lần.
Hãm trà: Dùng khoảng 10g mã đề khô, dùng nước sôi tưới một lượt qua trà, lắc ấm rồi đổ nước đi. Sau đó cho 150mL nước sôi, đợi 5-7 phút cho nước ngấm vào trà và thưởng thức.

3.2. Cây mã đề nấu canh

Thông thường, rau mã đề được nấu với tôm giúp lợi tiểu. Canh mã đề nấu thịt có tác dụng trị táo bón, đái ra máu và viêm đường tiết niệu. Cháo mã đề giải nhiệt, giải cảm.

>> Xem thêm: Các phương pháp điều trị tiểu đường an toàn mà người bệnh nên biết

4. Mua cây mã đề ở đâu? Giá bán cây mã đề bao nhiêu 1kg?

Hiện nay cây mã đề được bán ở nhiều nơi. Tuy nhiên, bạn nên chọn những cửa hàng uy tín để mua được mã đề chất lượng tốt, sạch và an toàn.

Giá bán: Hiện nay mã đề được bày bán đa dạng trên thị trường hiện nay, giá thường khoảng 80 - 150kg/kg mã đề phơi khô.

Bài nên xem

Viên uống Dây thìa canh - Dược liệu vàng hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường

5. Lưu ý khi sử dụng cây Mã đề

Để sử dụng cây Mã đề được an toàn và hiệu quả bạn nên lưu ý những điểm sau.

Thận trọng khi dùng cho trẻ nhỏ đặc biệt là trẻ dưới 3 tuổi vì có thể làm tăng tỷ lệ đái dầm.
Thận trọng khi dùng cho phụ nữ có thai vì việc sử dụng không đúng cách có thể gây ảnh hưởng đến thai nhi và trường hợp xấu có thể gây sảy thai.
Người cao tuổi, người thận hư, thận yếu dễ tiểu đêm nhiều không nên sử dụng vì cây Mã đề có tác dụng lợi tiểu.
Sử dụng đúng liều lượng được khuyến cáo, không được tự ý tăng liều hay lạm dụng quá mức.
Sản phẩm chỉ có tác dụng hỗ trợ điều trị, không thể thay thế thuốc chữa bệnh. Do đó, không tự ý bỏ dùng thuốc khi không được sự cho phép của bác sĩ.
Không được tự ý kết hợp cây Mã đề với các dược liệu khác khi chưa được sự cho phép hay hướng dẫn của bác sĩ để tránh các tác dụng không mong muốn có thể xảy ra.
Để đạt được công dụng hiệu quả, phải kiên trì sử dụng và không được bỏ giở giữa chừng.

Không cho trẻ nhỏ dưới 3 tuổi sử dụng cây Mã đề

Như vậy bài viết trên đã cung cấp các thông tin hữu ích về tác dụng trị bệnh tuyệt vời của Mã đề cũng như trả lời câu hỏi “Làm thế nào để sử dụng mã đề hiệu quả?”. Nếu bạn thấy hay thì đừng ngại like và share đến mọi người nhé. Cảm ơn bạn nhiều.

Mọi thắc mắc của bạn có liên quan đến Bệnh tiểu đường và Viên thìa canh vui lòng gọi điện đến hotline 0859 696 636 để được tư vấn trực tiếp.