Quả nhãn: Lợi ích, tác hại và những bí mật bạn nên biết

Mục lục [ Ẩn ]

Quả nhãn (trái nhãn) có công dụng gì? Người bệnh tiểu đường có ăn được nhãn không? Ăn nhãn nhiều có tốt không?... và còn nhiều kiến thức nữa mà bạn cần phải bổ sung sẽ có trong bài viết sau, đừng bỏ qua nó nhé.

1. Những điều bạn nên biết về quả nhãn

Một vài nét và tác dụng của quả nhãn.

1.1. Quả nhãn là quả gì?

Quả nhãn hay còn được gọi là Long nhãn (mắt rồng). Có tên khoa học là Dimocarpus longan, trong tiếng anh có tên là: Longan.

Là loại cây có nguồn gốc từ miền Nam Trung Quốc sau đó được trồng rộng rãi ở các nước nhiệt đới của Châu Á, trong đó có Việt Nam. Có thể chịu được nhiệt độ tới -2 độ C trong khoảng thời gian ngắn.

Cây có thể cao tới 30m tùy địa hình, thân màu xám, vỏ xù xì. Ra hoa từ tháng 2 - 4, chùm hoa màu vàng, mọc ở cuối cành, hoa lưỡng tính.

Mùa quả vào khoảng tháng 7 - 8, treo thành từng chùm. Quả có hình tròn, đường kính khoảng 2cm, Vỏ màu nâu hơi rám nắng, mỏng và có nhiều lông nhỏ.

Thịt quả màu trong mờ, mọng nước, có mùi thơm ngọt và thường được so sánh với quả vải. Hạt màu đen bóng, hình tròn và không ăn được.

1.2. Quả nhãn gồm những loại nào?

Một số giống nhãn ở Việt Nam.

Nhãn đường phèn - đặc sản tiến Vua: Được trồng nhiều ở Hưng Yên và được xem là loại nhãn ngon nhất tại vùng này. Loại này khi chín có cơm vàng, hột đỏ, cơm mềm và giòn, trên mặt vỏ có những u nhỏ như đường phèn.
Nhãn lồng: Là loại nhãn nổi tiếng nhất Hưng Yên. Quả khá to, màu vàng nâu nhạt, cơm dày, hạt nhỏ. Khi ăn vị ngọt đậm, giòn và khá thơm.

Nhãn tiêu da bò: Loại này phổ biến ở miền Tây và rất được ưa chuộng. Bởi vì có cơm rất dày, hạt nhỏ, vỏ có màu vàng như da bò nên dân gian đặt tên là nhãn tiêu da bò.
Nhãn hương chi: Là một giống nhãn của Hưng Yên. Quả khá to, vỏ mỏng, hạt nhỏ, cơm dày, khi ăn có cảm giác giòn, thơm và rất ngọt.
Nhãn xuồng cơm vàng: Là một đặc sản của vùng An Giang. Quả có hình xuồng, vỏ quả màu da bò, bề mặt có nhiều chấm nhỏ màu nâu đen. Cơm quả màu trắng hơi vàng, khi ăn có mùi ngọt, thơm và giòn.
Nhãn tím: Là một giống nhãn mới ở Việt Nam và đang được trồng rộng rãi ở vùng miền Tây nước ta. Quả có vỏ màu tím, cơm dày, vỏ mỏng, khi ăn có vị ngọt thanh cùng mùi thơm khá dễ chịu.

1.3. Thành phần dinh dưỡng trong quả nhãn

Thành phần dinh dưỡng có trong 100 gam:

60 kcal
15,14 gam carbohydrate
Chất đạm, chất béo
Vitamin C (101% nhu cầu hằng ngày của mỗi người theo khuyến cáo của chuyên gia)
Vitamin B1, B2, B3,...
Chất khoáng: kali, magie,...
...

>>> Xem thêm: Vải thiều: 10 Lợi ích và lưu ý khi sử dụng đối với sức khỏe

Bài nên xem

Viên uống Dây thìa canh - Dược liệu vàng hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường

2. 10 lợi ích “vàng”của quả nhãn

Những tác dụng có thể bạn chưa biết.

2.1. Tác dụng chống ung thư

Nhãn chứa hàm lượng polyphenol cao. Các hợp chất của polyphenol như acid galic loại bỏ các gốc tự do gây nguy cơ và các chất trung gian độc hại có thể gây ung thư.

Ngoài ra, Y học cổ truyền cũng đã sử dụng các chất chống oxy hóa được chiết xuất từ hạt nhãn can thiệp vào quá trình tổng hợp ADN và ngăn chặn sự hình các oncoprotein (một gen có khả năng gây ung thư) trong các khối u và phá hủy chúng.

2.2. Tác dụng chống viêm

Lớp vỏ, cùi và hạt nhãn có chứa acid gallic, epicatechin và acid ellagic có tác dụng ức chế việc sản xuất các hoạt chất gây viêm như prostaglandin, histamin, oxit nitric,... trong cơ thể bạn.

Ngoài ra, do chứa nhiều vitamin B và C nó giúp thúc đẩy quá trình chữa lành vết thương và các bệnh viêm mãn tính như phù nề, dị ứng da, vết thương, bỏng, bệnh vảy nến,...

2.3. Nguồn cung cấp vitamin C

Trung bình một quả nhãn có 3 mg Vitamin C (5% lượng vitamin C cần trong ngày) rất có lợi cho hệ thống miễn dịch, sức khỏe của da và mắt.

Mặc dù các nghiên cứu nói về vấn đề tăng cường sức khỏe làn da và thị lực còn hạn chế, nhưng các nghiên cứu đó đã cho thấy vitamin C và các chất chống oxy hóa khác có tác dụng làm chậm các dấu hiệu lão hóa, điều trị vết thương và có thể bảo vệ chống lại bệnh tật.

2.4. Giảm căng thẳng và điều trị chứng mất ngủ

Trong một nghiên cứu, người ta đã phát hiện ra rằng chiết xuất hoạt chất từ nhãn có tác dụng giảm lo âu, kéo dài giấc ngủ.

Thịt quả và hạt khô của nó thường được sử dụng trong các bài thuốc bổ của Y học cổ truyền nhằm tác dụng an thần và tạo giấc ngủ sâu.

2.5. Hỗ trợ kiểm soát huyết áp

Nhãn chứa hàm lượng kali và magie dồi dào, đây là hai hoạt chất quan trọng giúp duy trì và cân bằng mức huyết áp. Vì vậy nên thêm nó vào chế độ ăn uống mỗi ngày đề hỗ trợ duy trì mức huyết áp cho cơ thể.

2.6. Hỗ trợ tiêu hóa

Nhãn khô và tươi có hàm lượng chất xơ cao giúp tạo khối lượng phân và thúc đẩy nhu động ruột.

Nó giúp tăng cường sức khỏe đường ruột và ngăn ngừa các triệu chứng táo bón, khó tiêu, tiêu chảy, đầy bụng, chuột rút và đau dạ dày nói chung, đồng thời cải thiện hiệu quả hấp thu chất dinh dưỡng.

2.7. Chống lão hóa

Polyphenol có trong nhãn được coi là một nguồn chống lão hóa tự nhiên rất tốt. Nó có tác dụng loại bỏ các gốc tự do ngăn chặn sự ảnh hưởng của các tế bào khỏe mạnh do đó hỗ trợ quá trình tái tạo và bảo vệ da.

Bên cạnh đó, lượng vitamin C dồi dào có trong quả giúp thúc đẩy quá trình sản sinh collagen giúp da chắc khỏe và căng bóng hơn.

2.8. Thúc đẩy quá trình trao đổi chất

Riboflavin được tìm thấy nhiều trong nhãn là một hoạt chất cần thiết cho quá trình trao đổi chất. Nó góp phần kích thích các enzyme tiêu hóa đặc biệt là giúp cơ thể tối ưu hóa quá trình phân hủy chất béo, carbohydrate và protein một cách hiệu quả giúp quá trình trao đổi chất của cơ thể diễn ra an toàn và hiệu quả hơn.

2.9. Chống thiếu máu

Là loại hoa quả chứa hàm lượng sắt tương đối cao, hỗ trợ quá trình sản xuất tế bào hồng cầu ở người bệnh thiếu máu.

Ngoài ra, nhãn còn là nguồn cung cấp vitamin C dồi dào - giúp hỗ trợ quá trình hấp thu sắt vào cơ thể.

2.10. Tốt cho thị lực

Riboflavin là một phức hợp của vitamin B có trong loại quả này giúp giảm nguy cơ rối loạn mắt, đặc biệt là tình trạng đục thủy tinh thể.

Bên cạnh đó, việc duy trì thói quen ăn nhãn mỗi ngày giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến tuổi tác gây ảnh hưởng đến mắt khi bước vào giai đoạn người cao tuổi.

3. Mặt trái của quả nhãn đối với cơ thể

Bên canh những công dụng ưu việt mà nó mang lại cũng có những tác dụng không mong muốn có thể xảy ra. Sau đây là một số mặt trái mà loại quả này đem lại.

Gây dị ứng: Mặc dù ít khi gặp phải nhưng một số người có thể bị dị ứng khi ăn nhãn và có các biểu hiện như: khó thở, nổi mề đay, ngứa,...
Làm tăng đường huyết: Do có hàm lượng đường cao vì vậy nó có thể làm tăng lượng đường trong máu đặc biệt là với người bệnh tiểu đường và phụ nữ có thai.
Gây nổi mụn nhọt, nhiệt miệng: Được đánh giá là một loại hoa quả có tính nóng vì vậy nếu bạn ăn quá nhiều nhãn có thể dẫn đến tình trạng nổi mụn nhọt và nhiệt miệng.
Gây tăng huyết áp: Giống như mít, nhãn cùng là loại quả mà người bệnh tăng huyết áp nên tránh vì nó có tính nhiệt cao, do đó khi ăn sẽ gây ra áp lực cho tim mạch, dẫn đến hiện tượng tăng huyết áp.
Gây tăng cân: Nếu bạn đang đang không có nhu cầu tăng cân thì không nên ăn nhiều nhãn. Vì theo như các chuyên gia cho biết rằng, nhãn là một loại hoa quả có vị ngọt, hàm lượng đường cao. Bên cạnh đó, nó cũng cung cấp một nguồn năng lượng khá lớn do đó khi ăn quá nhiều rất dễ làm tăng cân.

4. Ai không nên ăn quả nhãn?

Một số trường hợp nên lưu ý trước khi ăn loại quả này.

Người bệnh tiểu đường: Theo các chuyên gia khuyến cáo rằng những người bệnh tiểu đường không kiểm soát được lượng đường huyết trong cơ thể thì không nên ăn vì nhãn có hàm lượng đường cao, dễ làm lượng đường trong máu tăng cao sau khi ăn, gây ra các biến chứng của bệnh tiểu đường.
Phụ nữ có thai: Phụ nữ đang trong thời kỳ thai kỳ, có xuất hiện tình trạng nóng trong hay táo bón thì không nên ăn nhãn để tráng gây ra các tác dụng không mong muốn và đặc biệt là dẫn tới sảy thai và tiểu đường thai kỳ.
Trẻ sơ sinh và trẻ em: Do nhãn có hình dạng nhỏ tròn, nhiều trẻ nhỏ sau khi bóc vỏ xong thường cho cả quả vào miệng mà không bỏ hạt rất dễ dẫn đến tình trạng hóc dị vật gây ngạt thở và có thể dẫn đến tử vong nếu không sơ cứu kịp thời.

Không được để trẻ tự ý ăn nhãn vì dễ gây hóc dị vật

Người béo phì: Nhãn có chứa nhiều chất dinh dưỡng, chất xơ và đường vì vậy nếu ai đang bị béo phì nên tránh ăn nhãn để giảm thiểu lượng đường tích tụ trong cơ thể sẽ gây tình trạng béo phì nặng hơn.
Người đang trong quá trình giảm cân: Vì chứa hàm lượng đường cao nên rất là sai lầm nếu bạn bỏ cơm và ăn nhãn thay thế trong quá trình giảm cân.
Người có các vấn đề về dạ dày: Nếu bạn đang có vấn đề về dạ dày hoặc đang gặp bất kỳ tình trạng đau bụng gì thì hãy tránh xa loại quả này, vì nó có thể làm tình trạng của bạn trở nên nghiêm trọng hơn.

5. Cách chế món ngon từ quả nhãn

Một số cách chế biến món ngon từ quả nhãn mà bạn nên bỏ túi ngay.

5.1. Chè hạt sen long nhãn

Nguyên liệu: 100 gam hạt sen tươi, 200 gam nhãn, 100 gam đường phèn, 1 thìa canh đường trắng.

Thực hiện:

Hạt sen sau khi được bỏ vỏ và lõi thì đem luộc trên bếp với lửa nhỏ tới khi hạt sen mềm thì vớt ra. Sau đó trộn đều với 1 thìa đường sao cho hạt sen ngấm đều đường.

Nhãn lột bỏ vỏ và dùng dao lấy hạt sao cho thịt quả vẫn còn nguyên hình dạng rồi cho hạt sen vào trong nhãn thay thế phần hạt lần lượt cho tới khi hết.

Đun sôi 1 lít nước rồi cho đường phèn vào nấu cho tới khi đường phèn tan hết thì cho phần nhãn ở trên vào. Đun tiếp cho tới khi sôi thì tắt bếp. Chờ cho chè hơi nguội thì múc ra bát là có thể thưởng thức rồi.

5.2. Nhãn khô nguyên quả

Nguyên liệu: Quả nhãn tươi: 10kg (bạn có thể làm nhiều hơn tùy theo nhu cầu sử dụng (trung bình, 10kg nhãn tươi sẽ cho ra khoảng 4kg nhãn khô), sàng, khay phơi có bề mặt rộng.

Thực hiện:

Nhãn bỏ cuống và sửa sạch rồi để cho ráo bớt nước. Đun sôi 1 nồi nước và một ít muối vừa đủ (sao cho khi cho nhãn vào có thể nhấn chìm toàn bộ nhãn). Khi nước sôi thì cho nhãn vào đảo đều, tiếp tục đun sôi khoảng 1 - 2 phút thì tắt bếp.

Vớt nhãn ra sàng hoặc khay rồi đêm đi phơi dưới ánh nắng mặt trời khoảng 5 - 6 ngày. Trong quá trình phơi nên đảo đều để nhãn được khô đều và thường xuyên kiểm tra độ khô của thịt nhãn.

Sau khi nhãn đã khô hoàn toàn thì tiến hành bóc vỏ, bỏ hạt và lấy thịt khô bảo quản trong lọ thủy tinh hoặc túi nilon kín và dùng dần.

5.3. Trà nhãn khô táo đỏ

Là loại trà rất tốt cho sức khỏe. Nó tốt cho gan, giúp cải thiện lưu thông máu, nuôi dưỡng cơ thể hiệu quả. Hương vị của ly trà khá ngon, phù hợp với khẩu vị của nhiều người. Có thể sử dụng để làm đồ uống giữ nhiệt trong mùa đông hoặc dùng lạnh trong mùa hè.

Nguyên liệu: Quả nhãn khô: 10 quả, táo đỏ: 10 quả

Thực hiện:

Quả nhãn bóc khô bóc vỏ, bỏ hạt, chỉ giữ lại phần cùi và hạt nhãn bên trong. Táo đỏ có thể cắt bỏ hạt hoặc không tùy theo sở thích.

Cho khoảng 1,5 lít nước vào nồi đun sôi. Khi nước đã sôi, cho táo đỏ, cùi nhãn khô vào đun sôi với lửa nhỏ khoảng 30 phút thì tắt bếp là có thể sử dụng. (Nếu thích bạn có thể thêm vào nồi nước một chút đường phèn để tăng độ ngọt).

5.4. Một số cách chế biến khác

Thịt gà hầm long nhãn
Nhãn lồng dầm sữa chua
Nhãn lồng bọc tôm
Trà nhãn khô với hoa cúc
...

Lưu ý: Một ngày chỉ nên ăn 10 - 15 quả nhãn để đảm bảo dinh dưỡng và tránh các tác dụng không mong muốn đối với sức khỏe.

Bài nên xem

Viên uống Dây thìa canh - Dược liệu vàng hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường

Bạn vừa cùng Viên thì canh tìm hiểu về các thông tin, tác dụng và các lưu ý khi sử dụng của quả nhãn. Nếu bạn thấy nó bổ ích thì hãy like và chia sẻ bài viết cho mọi người nhé. Chúc bạn ngày mới tốt lành.

Nếu còn thắc mắc gì về bệnh tiểu đường thì hãy liên hệ ngay tới hotline 0859 696 636 để được giải đáp nhé!